Η εργασία αυτή αφορά ένα εκπαιδευτικό σενάριο που δημιουργήσαμε στα πλάισια του μεθήματος EDUG-523 (Διαφοροποιημένη Διδασκαλία και Σχεδιασμός Διαπολιτισμικών Προγραμμάτων) του Πανεπιστημίου Λευκωσίας σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πατρών.
Σύμφωνα με το εκπαιδευτικό σενάριο που επιλέξαμε, το εκπαιδευτικό πλάισιο ορίστηκε ως η Γ Γυμνασίου. και ειδικότερα σε μία τάξη στην οποία περιλαμβάνονται 20 μαθητές/μαθήτριες που έχουν διαφορετικό γνωστικό και πολιτισμικό συγκείμενο.
Όσον αφορά στο πρόγραμμα σπουδών, οι δραστηριότητες αναφέρονται στο μάθημα Νεοελληνικής Γλώσσας σε μία τάξη με 20 μαθητές/μαθήτριες.
Σκοπός των δραστηριοτήτων που θα παρουσιαστούν είναι η εξοικείωση των μαθητών/μαθητριών με τις έννοιες των στερεοτύπων και του ρατσισμού, και παράλληλα, η ανίχνευση αντίστοιχων συμπεριφορών. Στην συνέχεια είναι απαραίτητος ο αναστοχασμός των μαθητών σε σχέση με τις αντιλήψεις που είχαν πρωτύτερα, αλλά και ο αναστοχασμός του εκπαιδευτικού για την αποτελεσματικότητα των δραστηριοτήτων που πραγματοποιήθηκαν.
Πιο συγκερκριμένα απο τις δραστηριότητες αυτές αποσκοπόυν οι μαθητές/μαθήτριες να αντιληφθούν τους όρους «στερεότυπα» και «ρατσισμός», παράλληλα να εντοπίσουν τις στερεοτυπικές αντιλήψεις που έχουν οι ίδιοι και οι άλλοι γύρω τους, και κατ'επέκταση να συνδέσουν τα στερεότυπα και τις ρατσιστικές συμπεριφορές με το κοινωνικό περιβάλλον στο οποίο ανήκουν. Αμεση συνέπεια των παραπάνω θα είναι να μπορούν προασπίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα σε κάθε έκφανση της καθημερινότητας τους..
Ο καθένας από εσάς να πάρει μία λευκή κόλλα χαρτί και να ζωγραφίσει τι φαντάζεται και πώς νιώθει, όταν ακούει τη λέξη "ρατσισμός". Τι σκέφτεστε ότι είναι ο ρατσισμός; Πώς νιώθετε; Πώς μπορείτε να τον ζωγραφίσετε στο χαρτί; Χρησιμοποιήστε όποια χρώματα και εικόνες θέλετε.
Δραστηριότητα: Ζητήστε από τους μαθητές να αποτυπώσουν σε ατομική ζωγραφιά τον "ρατσισμό" και τα συναισθήματα που προκαλούνται σε αυτούς κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης δραστηριότητας, χρησιμοποιώντας χρώματα και εικόνες της επιλογής τους.
Προθετικότητα: Με τη συγκεκριμένη δραστηριότητα γίνεται κατανοητό πώς αντιλαμβάνονται οι μαθητές το φαινόμενο του ρατσισμού, πόσο οικείο είναι για αυτούς και ποια συναισθήματα βιώνουν.
Σήμερα, θα υποδεχτούμε στην τάξη μας τον παραολυμπιονίκη Σ.Μ. Ο άνθρωπος αυτός, παρόλο που αντιμετωπίζει προβλήματα κινητικά, κέρδισε στο αγώνισμα του στίβου, στο ακόντιο και τη σφαιροβολία στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2012 και του 2016. Θα μας μιλήσει για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν καθημερινά τα Άτομα με Ειδικές Ανάγκες και τη συμπεριφορά των άλλων ανθρώπων απέναντί τους. Μετά, θα έχουμε τη δυνατότητα να συζητήσουμε μαζί του. Θα ήθελα να τον καλωσορίσουμε και να τον ακούσουμε με προσοχή.
Δραστηριότητα: Αφού εξασφαλιστεί η συνεννόηση και η συγκατάθεση εκ μέρους του σχολείου και των γονέων, καλέστε και υποδεχτείτε στην τάξη ένα Άτομο με Ειδικές Ανάγκες. Ζητήστε από το συγκεκριμένο άτομο να αναφερθεί στις δυσκολίες,στα κοινωνικά στερεότυπα και στις ρατσιστικές συμπεριφορές, τις οποίες αντιμετωπίζουν τα Α.Μ.Ε.Α. στην καθημερινή ζωή. Είναι απαραίτητη η ενημέρωση των μαθητών για το άτομο τις επιλογής σας. Η δημιουργία οικείου κλίματος, κλίματος συμπερίληψης και η ανάπτυξη διαλόγου κρίνονται σημαντικά για την αποτελεσματικότητα της δραστηριότητας.
Προθετικότητα: Η εν λόγω δραστηριότητα συμβάλλει στο να αντιληφθούν τα παιδιά τις ανάγκες και τις δυσκολίες των Α.Μ.Ε.Α., να ευαισθητοποιηθούν και να αναπτύξουν την αξία της ενσυναίσθησης και της συμπερίληψης. Παράλληλα, ενισχύει τις αξίες της αγωνιστικότητας και της επιμονής.
Παιδιά, σήμερα θα διαβάσουμε ένα κείμενο που έχει τίτλο <<Ο ρατσισμός όπως τον εξήγησα στην κόρη μου>>. Ο συγγραφέας του είναι ξένος και ονομάζεται Sellum. Σε αυτήν την ιστορία συζητάει ένας πατέρας με την κόρη του για το φαινόμενο του ρατσισμού. Αφού το διαβάσουμε θα μιλήσουμε για τον ρατσισμό και στο τέλος θα αναλάβετε να φτιάξετε μια αφίσα.
Δραστηριότητα: Επιλέγουμε και διαβάζουμε στην τάξη ένα κείμενο λογοτεχνικό, το οποίο να ορίζει και να διασαφηνίζει στους μαθητές το φαινόμενο του ρατσισμού. Λόγου χάρη, κατάλληλο κείμενο θεωρείται το "Ο ρατσισμός όπως τον εξήγησα στην κόρη μου'' του συγγραφέα Tahar Sellum. Στη συνέχεια, ζητούμε από τους μαθητές να εκθέσουν τις απόψεις τους σχετικά με το θέμα.Στο τέλος της δραστηριότητας γίνεται ανάθεση δημιουργίας στα παιδιά ενός πολυτροπικού κειμένου.
Προθετικότητα: Η συγκεκριμέν η δραστηριότητα εισάγει τους μαθητές στους ορισμούς των εννοιών και συμβάλλει στην κατανόηση και καλύτερη εμπέδωση του λεξιλογίου. Επιπλέον, συμβάλλει στην εμβάθυνση του θέματος του ρατσιστικού φαινομένου.
Σήμερα, θα αναλάβετε να φτιάξετε ένα ερωτηματολόγιο και θα το χρησιμοποιήσετε για να ερευνήσετε τις απόψεις των συμμαθητών σας για τα στερεότυπα και τον ρατσισμό. Αφού μαζέψετε αυτά τα στοιχεία, θα χωριστείτε σε ομάδες και θα τα καταγράψετε σε ένα κείμενο.Στο τέλος, κάθε ομάδα θα διαβάσει το κείμενο της στην τάξη.
Δραστηριότητα: Αναθέτετε στους μαθητές να δημιουργήσουν ένα ερωτηματολόγιο με στόχο να διερευνήσουν τις απόψεις των συμμαθητών τους σχετικά με τα στερεότυπα και τον ρατσισμό. Με τη συλλογή των στοιχείων, χωρίζονται σε ομάδες και αποτυπώνονται σε γραπτό κείμενο. Η δραστηριότητα ολοκληρώνεται με την ανάγνωση των κειμένων στην τάξη.
Προθετικότητα: Με την εν λόγω δραστηριότητα λαμβάνει χώρα σύνδεση μεταξύ των εννοιών και εμβάθυνση του θέματος. Επιπλέον, η συνολική συλλογιστική πορεία από το ειδικό στο γενικό και τη δημιουργία θεωριών βάσει των οδηγών αποκτημένων γνώσεων.
Παιδιά αρχικα θα χωριστειίτε σε 4 ομάδες. Στη συνέχεια η κάθεμια θα ανάλαβει να ψάξει και να παρουσιάσει στοιχεία για ένα διαφορετικό ιστορικό γεγονός, που συνδέεται με στερεότυπα και ρατσισμό.
Η 1η ομαδα θα αναλάβει την γενοκτονία των Εβραίων στον Β παγκόσμιο πόλεμο.
Η 2η θα ερευνήσει τις φυλετικές διακρίσεις εναντίον Αφροαμερικανών, στην Αμερική τον 19ο αιώνα.
Η 3η θα ασχοληθεί με τα στερεότυπα και τις ρατσιστικές συμπεριφορές των Ελλήνων εναντίον των προσφύγων από τη Σμύρνη το1922.
Η 4η θα ανάζητησει στοιχεία για την διεκδίκηση των δικαιωμάτων της γυναίκας που έγινε στις 8 Μαρτίου του 1857 στη Γαλλία.
Στο τέλος κάθε ομάδα θα πρέπει να δημιουργήσει ένα πολυτροπικό κείμενο με βάση τα στοιχεία που βρήκε.
Δραστηριότητα: Αρχικά, είναι απαραίτητο τα παιδιά να χωριστούν σε 4 ομάδες. Έπειτα αναθέτουμε σε καθεμία να διερευνήσει και να παρουσιάσει σε πολυτροπικό κείμενο ένα ιστορικό γεγονός σχετικό με το πώς τα στερεότυπα αναπαράγουν τον ρατσισμό.
Ενδεικτικά ιστορικά γεγονότα είναι:
•Γενοκτονία Εβραίων, Β Παγκόσμιος πόλεμος.
•Φυλετικές διακρίσεις εναντίον Αφροαμερικανών, Αμερική,19ος αιώνας.
•Στερεότυπα και ρατσιστικές συμπεριφορές των Ελλήνων εναντίον των προσφύγων από τη Σμύρνη το1922.
•Διεκδίκηση δικαιωμάτων της γυναίκας, 8 Μαρτίου 1857, Γαλλία.
Προθετικότητα: Με τη συγκεκριμένη δραστηριότητα πραγματοποιείται σύνδεση των στερεοτυπικών αντιλήψεων με την αναπαραγωγή του ρατσισμού. Ειδικότερα, προβάλλεται η αιτιώδης σχέση μεταξύ τους, μέσω των ιστορικών γεγονότων.
Σήμερα θα παρακολουθήσουμε την αντιρατσιστική ταινία “Green Book”. Η ταινια αυτή είναι Αμερικανική και γυρίστηκε το 2018, σε σκηνοθεσία του Peter Farelli.
Έπειτα θα συζητήσουμε για τα στερεότυπα και τις ρατσιστικές πεποιθήσεις που εντοπίσαμε στην ταινία.
Δραστηριότητα: Πραγματοποιείται προβολή μιας αντιρατσιστικής ταινίας λόγου χάρη το “Green Book” του Peter Farelli.
Έπειτα, συντονίζουμε ουσιαστικό διάλογο με τα παιδιά, ανιχνεύοντας τα στερεότυπα και τις ρατσιστικές πεποιθήσεις που κατέκρινε η ταινία.
Προθετικότητα: Η εν λόγω δραστηριότητα συνδράμει στην καλλιέργεια της κριτικής σκέψης των μαθητών, στην ενδυνάμωση της αντίληψής τους και στην προώθηση του εποικοδομητικού διαλόγου εντός της τάξης.
Παιδιά αύριο θα πραγματοποιήσουμε επίσκεψη στο ίδρυμα του δήμου μας που φιλοξενεί παιδιά με ειδικές ανάγκες. Εκεί θαουμε δημιουργικά όλοι μαζί να παίξουμε διάφορα παιχνίδια. Θα ήθελα να σκεφτείτε ιδέες για παιχνίδια που θα μπορούσαμε να παίξουμε.
Δραστηριότητα: Αφού εξασφαλιστεί η συγκατάθεση εκ μέρους του σχολείου και των γονέων, πραγματοποιείται επίσκεψη σε ίδρυμα με παιδιά Α.Μ.Ε.Α.με σκοπό το δημιουργικό παιχνίδι μεταξύ όλων των παιδιών.
Ενδεικτικά παιχνίδια είναι: επιτραπέζια, ομαδικά παιχνίδια με μπάλα, μουσικοκινητικά, παιχνίδια μίμησης, τα οπόια είναι απαραίτητο να είναι προσαρμοσμένα στις ικανότητες και τις ανάγκες όλων των παιδιών.
Προθετικότητα: Η συγκεκριμένη δραστηριότητα συμβάλλει στη ενίσχυση της επαφής των μαθητών, αποκλείοντας τις διακρίσεις και τον ρατσισμό. Επιπρόσθετα, προωθείται το αίσθημα της προσφοράς και της αλληλεγγύης.
Παιδιά, σε μερικές μέρες, στις 21 Μαρτίου, είναι η παγκόσμια ημέρα κατά του ρατσισμού. Σας προτείνω να διοργανώσετε μια αντιρατσιστική εκδήλωση, στην οποία μπορώ να σας βοηθήσω σε οτιδήποτε χρειαστείτε. Στην εκδηλωση αυτή μπορείτε να προσκαλέσετε το σύνολο του σχολείου, καθώς και τους γονείς σας.
Δραστηριότητα: Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα κατά του ρατσισμού, 21 Μαρτίου, προτείνεται στα παιδιά να διοργανωσουν αντιρατσιστική εκδήλωση, στην οποία δύνανται να προσκαλέσουν το σύνολο του σχολείου και τους γονείς τους. Θα ήταν ωφέλιμο να δοθούν σε αυτά διάφορες ιδέες, τις οποίες θα μπορούσαν να συμπεριλάβουν στην εκδήλωση όπως κολάζ, μουσική, σκετς, κ.ά.
Προθετικότητα: Με τη συγκεκριμένη δραστηριότητα προωθείται η συνεργασία των μαθητών χωρίς διακρίσεις και η αίσθηση " του ανήκειν". Παράλληλα, ενισχύεται η δημιουργική έκφρασή τους και η προσπάθεια να ακουστεί " η φωνή" τους.